eGezondheidsweek 2024: Terugblik op het Rondetafelgesprek over Digitale Ongelijkheid in de Gezondheidszorg
Naar aanleiding van de eGezondheidsweek 2024 hadden we het genoegen om een rondetafelgesprek te organiseren over een cruciaal onderwerp: “Digitale ongelijkheid in de gezondheidszorg: hoe pakken we ze aan?”. Met de deelname van zes experts met diverse achtergronden – professionals uit de gezondheidszorg, politieke vertegenwoordigers en spelers van maatschappelijke organisaties – bood deze rondetafel een breed scala aan inzichten over de uitdagingen en mogelijke oplossingen om de digitale kloof op het gebied van gezondheid te verkleinen.
Uitgenodigde Experts
We hadden het genoegen de volgende sprekers te verwelkomen:
- Yves Dario – Projectcoördinator bij de Koning Boudewijnstichting
- Pierre-Louis Deudon – Huisarts in Etterbeek
- Egide Nshimirimana – Adviseur en trainer bij La Maison du Numérique 1190
- Jean Deydier – Oprichter van WeTechCare
- Miguel Lardennois – Verpleegkundige en adviseur gezondheidsbeleid op het Kabinet Maron (Ecolo)
- Esteban Baez – Hoofd van de cel digitale transitie op het Kabinet Clerfayt (DéFi)
Belangrijke Onderwerpen
Tijdens deze rondetafel zijn verschillende cruciale punten aan bod gekomen:
- Impact van de Digitale Kloof op de Toegang tot Zorg: De moeilijkheden bij het gebruik van digitale hulpmiddelen kunnen de ongelijkheden in de gezondheidszorg verergeren.
- Recente Statistieken en Studies over de Belgen en hun Gezondheid: Relevante gegevens zijn gepresenteerd om de omvang van het probleem te illustreren.
- Politieke Initiatieven en Praktische Aanbevelingen: Concrete oplossingen zijn voorgesteld om de digitale inclusie in de gezondheidszorg te verbeteren.
Interactief Verslag
We zijn verheugd om het interactieve verslag van deze sessie met u te delen. Dit document, beschikbaar in het Frans en Nederlands, presenteert de discussies, getuigenissen en middelen die tijdens de rondetafel zijn besproken.
Aangezien de elementen van dit interactieve verslag digitaal niet toegankelijk zijn, vindt u hieronder een tekstueel alternatief.
De Belgen en hun gezondheid
De gemiddelde score die de Belgen aan hun gezondheid geven is 7,7/10. Er is een positieve correlatie tussen digitale geletterdheid (zelfverzekerd en kritisch gebruik van een breed scala aan ICT) en het gevoel van een goede gezondheid.
48% van de Belgen gebruikt internet om informatie te zoeken over hun gezondheid. Toch blijft de huisarts de belangrijkste informatiebron en speelt hij een essentiële rol in de gezondheidsopvolging.
28% van de Belgen weet niet wat een “gezondheidsgegeven” is. 1 op de 4 Belgen heeft zijn gezondheidsgegevens al online geraadpleegd.
De Belgen en digitalisering
- 91% van de Belgen beschikt over elektronische apparaten.
- 11% heeft geen toegang tot internet.
- 40% bevindt zich in digitale kwetsbaarheid.
Delen van gezondheidsgegevens
Er is geen grote weerstand bij de Belgen om hun gezondheidsgegevens te delen met medische professionals:
- 89% is akkoord met het delen met hun arts.
- 76% met ziekenhuizen.
- 74% met mutualiteiten.
Digitale ongelijkheden
Digitale ongelijkheid is multifactorieel en omvat:
- Toegangsongelijkheid: toegang tot apparaten en internetverbinding.
- Gebruiksongelijkheid: vaardigheden en effectieve toepassing van technologieën.
- Sociale ongelijkheid: het vermogen om digitale mogelijkheden om te zetten in tastbare voordelen voor sociale integratie.
Drie niveaus van impact voor mensen in digitale kwetsbaarheid
Voor de zorg
- Beperkte toegang tot zorg: online afspraken, minder loketten (handicap).
- Online opzoekingen kunnen leiden tot verkeerde informatie en verkeerde beslissingen.
Tijdens de zorg
- Verstoringen in consultaties door digitale hulp.
- Problemen met interoperabiliteit en bugs (vertragingen, dubbele gegevens).
- Tijdrovend.
Na de zorg
- Moeite om specialisten of multidisciplinaire zorg online te vinden.
- Moeilijkheden bij het maken van online afspraken.
- Weinig gebruik van e-voorschriften, wat kan leiden tot dubbele medicatie.
De effecten van digitalisering
Negatieve effecten
- Verlies van autonomie.
- Frustratie.
- Niet gebruikmaken van rechten.
- Ontmenselijking.
- Grotere kloof tussen mensen die digitaal vaardig zijn en zij die dat niet zijn.
- Toenemende werkdruk bij zorgprofessionals.
- Mentale belasting voor zorgverleners (AVG, toestemmingsregistratie).
- Artsen voelen zich machteloos tegenover hun software.
Positieve effecten
- Tijdbesparing voor wie het systeem goed beheerst.
- Betere communicatie.
- Minder dubbele onderzoeken.
- Betere organisatie van het werk.
- Grotere toegang tot medische opvolging.
- Analyse van patiëntenpopulaties via software.
- Verbeterde preventie.
- Vermindering van medicijninteracties.
Oplossingsrichtingen
Op politiek niveau
- Het vertrouwen van de burger in het systeem versterken.
- Een wettelijk kader creëren voor ondersteunend personeel en zorgprofessionals.
- Essentiële hulpfuncties reguleren.
- Het eGezondheidssysteem vereenvoudigen (complexiteit verminderen voor betere toegankelijkheid).
- Netwerken bevorderen (inventaris van bestaande initiatieven, samenwerking met het werkveld).
- Rekening houden met de vergrijzing van de bevolking.
- Een multifactoriele aanpak hanteren.
Op het niveau van tools
- Complexiteit verminderen voor betere toegankelijkheid en minder informatiebehoefte.
- Zelfstudie met online begeleiding bevorderen.
- Tools ontwerpen met aandacht voor gebruikerservaring.
- Het taalprobleem aanpakken.
- Alternatieve oplossingen behouden (digitalisering als extra kanaal, niet als enige optie).
Op het niveau van onderwijs en opleiding
- Aansluiten bij verschillende doelgroepen met digitale kloof.
- Opleidingen aanpassen aan elk digitaliseringsniveau.
- Digitale cultuur vanaf jonge leeftijd onderwijzen.
- Gezondheidsstudenten opleiden in digitalisering tijdens hun opleiding.
- Eerstelijnspersoneel trainen.
- Zichtbaarheid van opleidingen vergroten en ondersteuningsruimtes creëren.
- Netwerken bevorderen (inventaris van bestaande initiatieven, samenwerking met het werkveld), zonder het menselijke aspect te vergeten!
